Uykusuzluk ve Sebepleri

Uyku Bozukluğu Nedir?

Uyku bozukluğu, yetersiz veya kalitesiz uyku nedeniyle kişinin gündüz işlevselliğinin bozulduğu durumlardır. Uyku problemi, kişinin uyku kalitesinin düşük olması, uyku süresinin yetersiz olması veya uykuya dalmada ve uyku sürdürmede güçlük yaşaması şeklinde ortaya çıkar. Bu durumların sebepleri her kişi için farklı olabilir. Uyku bozuklukları, kişinin fiziksel, zihinsel ve duygusal sağlığını olumsuz etkileyebilir ve çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. En yaygın uyku bozuklukları ve özellikleri şunlardır:

1. Uykusuzluk: Uyuma veya uykuda kalmada güçlük çekme, erken uyanma ve yeterince dinlenememe hissiyle karakterizedir. Geçici, aralıklı veya kronik olabilir.
2. Uyku Apnesi: Uyku sırasında solunumun kısa sürelerle durması nedeniyle tekrarlayan uyanmalarla karakterize bir durumdur. En yaygın türü obstrüktif uyku apnesidir. Burada üst solunum yolları tıkanır.
3. Narkolepsi: Gündüz aşırı uyku hali, aniden uykuya dalma (uyku atakları), katapleksi (ani kas güçsüzlüğü), halüsinasyonlar ve uykuya dalarken yaşanan felç durumu gibi belirtilerle bilinen bir nörolojik durumdur.
4. Huzursuz Bacak Sendromu: Uyurken bacaklarda rahatsız edici hisler ve hareket etme ihtiyacı ile karakterizedir. Bu durum genellikle dinlenirken daha belirgindir ve bacakları hareket ettirmek, kişide rahatlama sağlar.
5. Sirkadiyen Ritim Uyku Bozuklukları: Vücudun biyolojik saatinin bozulması sonucu yaşanan uyku problemlerine denir. Bu kategori altında jet lag, vardiyalı çalışma bozukluğu ve gecikmiş uyku faz sendromu gibi durumlar yer alır.
6. Parasomniler: Uyku sırasında anormal davranışlar veya olaylar olarak tanımlanır. Uykuda yürüme (uyurgezerlik), uyku terörleri, kabuslar, uykuda konuşma gibi çeşitli türleri bulunmaktadır.

Bu bozuklukların teşhis ve tedavisi için genellikle önce uyku testleri, medikal değerlendirme ve bazen nörolojik testler yapılması gerekir. Uyku bozuklukları tedavi edilmezse, kardiyovasküler hastalıklar, kilo sorunları, diyabet, depresyon ve hatta kaza riski gibi ciddi sorunlar yaşanabilir.

Uyku Problemi Neden Olur?

Uyku problemlerinin birçok farklı nedeni olabilir. Yoğun stres ve anksiyete, zihni aktif tutarak uyumayı zorlaştırabilir. Uzun süreli stres, kronik uykusuzluğa neden olabilir. Önemli ve zorlayıcı yaşam olayları; örneğin, aile içi değişiklikler, taşınma, okul değişikliği, iş değişikliği, boşanma ve benzeri durumlar, yaştan bağımsız olarak kişilerin uyku düzenini olumsuz etkileyebilir.

Uyku problemlerinin temelinde psikolojik sebepler olabileceği gibi, fizyolojik ve nörolojik sebepler de olabilir. Bu nedenle, uykusuzluk sorununuz varsa öncelikle bir tıp hekimine başvurup fizyolojik tetkiklerinizi yaptırarak, doktorunuzla sorununuzun temelinde fizyolojik/nörolojik bir rahatsızlık olup olmadığını tespit ettirmelisiniz.

Eğer tetkiklerinizi yaptırdınız ve uyku problemine yol açan fizyolojik/nörolojik bir sorununuz olmadığına eminseniz, hipnoterapi almayı düşünebilirsiniz. Tıbbi tedavi gerektirecek bir uykusuzluk sorunundan mustaripseniz, doktorunuzun uyguladığı tedavinize devam etmek kaydıyla tedavinizi tamamlayıcı bir destek terapi ile süreci hızlandırmak amacıyla hipnoterapi size çok yardımcı olabilir. Hipnotik gevşeme teknikleri, uykusuzluk ve intikam amaçlı uyku erteleme konusunda genellikle sonuca çok hızlı ulaşmanızı sağlayan etkili bir yöntemdir.

Uykusuzluk Sorununun Kaynağının Tespiti Önemlidir

Bazen uyku sorununun temelinde uykudaki solunum problemleri de etkili olabiliyor. Uyku apnesi hastalığı ya da üst solunum yollarında bazı dirençlere neden olan yapısal anatomik bozukluklar da buna sebep olabilir. Başka fizyolojik/anatomik sebepler de olabilir. Bu tür hastalar, gece uykularını kaliteli uyuyamadıklarından sabahları uyanmakta zorluk çekebiliyorlar. Sorunun kaynağının tespiti önemlidir. Bu yüzden uykusuzluk konusunda Hipnoza başvurmadan önce bir doktora görünmeniz en doğru yaklaşım olur. Fizyolojik bir sorun olmadığına eminseniz, terapi almayı düşünebilirsiniz.

Uykuya Dalmakta Zorlanıyor musunuz?

Uykuya dalma süresi, yani uykuya geçiş süresi kişiden kişiye değişiklik gösterir ve birçok farklı sebebi olabilir. Genel olarak, uykuya dalmak için 10 ila 20 dakika arasında bir süre normal olarak kabul edilir. Ancak, bu sürenin 30 dakikayı aşması durumunda, özellikle bu durum sık sık tekrarlanıyorsa ve günlük yaşamınızı, ruh halinizi veya sağlığınızı olumsuz etkiliyorsa, bir uyku bozukluğu problemi söz konusu olabilir.

Uyku Hijyeni Nasıl Sağlanır?

Uykuya dalmakta güçlük çeken bir kişi için öncelikle uyku hijyeni pratikleri önerilir. Uyku hijyeni, uyku kalitesini ve uykuya dalma süresini iyileştirmek için alınabilecek pratik önlemlerden ibarettir. Örneğin; yatmadan önce elektronik cihaz kullanımını azaltmak, yatak odasını sadece uyumak ve dinlenmek için kullanmak, düzenli uyku saatleri belirlemek, yatak odasında TV bulundurmamak, ışık geçirmeyen kalın perdeler kullanmak suretiyle odanın tamamen karanlık olmasını sağlamak ve kafein, alkol veya gece geç saatte yiyecek tüketimini sınırlamak gibi önlemler uyku hijyenini sağlamanın yollarındandır.

İyi bir uyku hijyeni sağlamak, uykuya dalmanızı kolaylaştırırken uyku kalitenizi iyileştirmeye de yardımcı olabilir. Uyku hijyenini sağlamak için şu önerileri dikkate almanız faydalı olabilir:

1. Düzenli Uyku Programı: Her gün aynı saatte yatıp kalkmak, vücudunuzun iç saatini düzenler ve daha iyi uyumanıza yardımcı olur.
2. Uyku Ortamını Optimize Etme:

• • Karanlık: Yatak odanızı mümkün olduğunca karanlık tutun. Dışarından ışık gelmesin. Kalın perdeler kullanabilirsiniz.
  • Sessizlik: Oda içindeki gürültüyü minimumda tutun. Klima veya havalandırma fanının sesi dahi olmasın. Kulak tıkaçları kullanmayı düşünebilirsiniz.
  • Serinlik: Yatak odası sıcaklığını serin (yaklaşık 18-22°C) tutmak, uykuya dalmayı kolaylaştırır.
  • Rahat Bir Yatak: Yatağınızın rahat olmasına özen gösterin. Rahat bir yatak ve yastık, uyku kalitesini artırır.
  • Elektronik Cihazları Sınırlama: Yatmadan önce en az bir saat süreyle telefon, tablet, bilgisayar gibi mavi ışık yayıcı cihazları kullanmamaya özen gösterin. Bu tür cihazlar melatonin üretimini engelleyerek uykunuzu bozar, uykuya dalmanızı zorlaştırır. (En çok düşülen hata budur).

3. Kafein ve Alkol Tüketimini Azaltın: Özellikle öğleden sonra ve akşam saatlerinde kafein (kahve, çay gibi içecekler) ve alkol tüketimini sınırlayın. Bu tür içecekler uykuya dalmanızı zorlaştırırken, uyku derinliğini de olumsuz etkileyerek uyku kalitenizi bozabilir.
4. Gece Yeme Alışkanlıklarını Gözden Geçirme: Yatmadan hemen önce ağır ya da büyük öğünler yemekten kaçının. Ancak, aç yatmak da uykuya dalmanızı zorlaştırabilir. Çok hafif bir atıştırmalık yemek (biraz meyve, birkaç kaşık yoğurt, ılık bir bardak süt gibi…) uyku öncesi aç yatmamak için iyi bir seçenek olabilir. Yatmadan en az 3 saat önce yemeyi kesmek sindirim sorunlarını azaltır ve uyku kalitesini destekler.
5. Rahatlatıcı Rutinler: Yatmadan önce rahatlama teknikleri uygulayarak günün stresini üzerinizden atabilirsiniz. Sıcak bir banyo yapmak, hafif müzik dinlemek, meditasyon, hafif okumalar veya derin nefes alıp verme egzersizleri yapmak uykuya dalmanıza yardımcı olabilir.
6. Fiziksel Aktivite: Düzenli egzersiz yapmak genel uyku kalitesini artırır, ancak yatmadan hemen önce ağır egzersizlerden kaçınmak daha iyidir. Egzersizi günün daha erken saatlerine yerleştirmeye çalışın.

Uyku Probleminiz İçin Doktora Başvurmanız Gereken Durumlar:

• Duş almak, kafeini kesmek, egzersiz veya rahatlama teknikleri uygulamak gibi yöntemler bir işe yaramadıysa,
• Uyku sorununuzun altında depresyon veya kalp rahatsızlığı gibi bazı fizyolojik sebepler yattığından şüpheleniyorsanız,
• Uyurken horluyorsanız veya nefessiz kalıyorsanız,
• Uykuya dalmakta zorlandığınızı düşünüyorsanız
• Konuşurken ya da örneğin araba kullanmak gibi gayet normal aktiviteleri yaparken farkında olmadan uyukluyorsanız,
• 7-8 saat uyku uyumanıza rağmen uyandığınızda kendinizi hala yorgun hissediyorsanız,
• Kullandığınız ilaçların uyku bozukluklarına yol açtığını düşünüyorsanız,

…öncelikle bir doktora başvurmanız gerekir. Uykusuzluk probleminizin temelinde fizyolojik bir rahatsızlık olmadığına emin olduktan sonra arzu ederseniz bu sorununuzu hızlı bir şekilde çözümlemek için Hipnoz yöntemini deneyebilirsiniz.

Birkaç günden uzun süren uykusuzluklarda; uykusuzluğun fizyolojik sebebi olup olmadığının tespiti yapıldıktan sonra eğer fizyolojik temelleri de olduğu belirlenirse, hekim kontrolünde ilaç tedavisine başlanabilir. Muayene olmadan kendi kendinize uyku ilacı almayın. Bazı durumlarda hekimler farmakolojik tedaviye paralel olarak stres azaltıcı teknikler uygulamanızı da önerir. Hipnoterapi, uykusuzluk problemlerinde ilaç tedavisine paralel olarak bir “tamamlayıcı terapi” olarak uygulandığında sonuca ulaşma hızı artar.