İnsanların hayatta başarılı olmaları ve kişisel hedeflerine ulaşmaları için motivasyon ve kendine güven, çok önemlidir. Bazı insanlar kendilerine güvenme ve motivasyon eksikliği ile mücadele ediyor olabilir. Neyse ki, hipnozun motivasyon ve benlik saygısı üzerindeki etkileri bir çok araştırmaya konu olmakla beraber dünyada giderek daha fazla kullanılıyor. Bu makalede özgüven nedir, nasıl geliştirilir, hipnozun kendine güven ve motivasyon üzerindeki etkisi nedir gibi soruların cevabını ele alıyoruz.
İçindekiler
Özgüven Nedir?
Özgüven, diğer bir değişle benlik saygısı; bireyin kendine yönelik duygu, düşüncele ve inançlarıyla yakından ilişkilidir. Başkalarının onayına veya dış etkilere dayanmaksızın, herkes güçlü bir benlik saygısı geliştirebilir. Kişisel gelişim, başarı, sosyal ilişkiler ve genel yaşam kalitesi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olan özgüvenimizi artırarak daha iyi kararlar alabilir, mantıklı riskler alabilir, zorluklarla başa çıkabilir ve hedeflerimize ulaşabiliriz. Yüksek bir özgüven, aynı zamanda başkalarıyla daha iyi iletişim kurmamıza ve daha sağlıklı ilişkiler kurmamıza da yardımcı olur.
Özgüven Doğuştan mı Gelir?
Hayır, özgüven doğuştan gelmez, zaman içinde gelişir. Başarılar ve deneyimler kişinin kendine güvenini artırabilir, ancak sorunlar veya başarısızlıklar da kişinin benlik saygısını zedeleyebilir. Benlik saygısının geliştirilebilir bir beceri olduğunu unutmamak önemlidir.
Özsaygı, Özgüven, Özyeterlilik ve Özdeğerlilik Kavramlarının Farkı
Özsaygı, öz yeterlilik, öz değerlilik ve özgüven, psikoloji ve kişisel gelişim alanlarında kullanılan popüler kavramlardır. Bu kavramlar birbiriyle özdeş gibi görünse de aslında birbirinden farklı anlamlar içerir. Bu terimler arasındaki temel farklılıkları şu şekilde özetleyebiliriz:
- Özsaygı (Self-esteem): Bireyin kendisiyle ilgili genel bir değerlendirme ve kabul düzeyi, özsaygı olarak bilinir. Bir kişinin kendisine olan inancı, kendini kabul etmesine ve sevilmeye değer hissetmesine bağlıdır. Özsaygı, bir kişinin kendine yönelik duygusal bir tutumudur ve genellikle kişinin kendisini ne kadar değerli, yetenekli ve sevilebilir hissettiğiyle ilişkilidir.
- Öz yeterlilik (Self-efficacy): Kişinin belirli bir görevi tamamlama yeteneğine ve gücüne olan inancı, öz yeterlilik olarak tanımlanır. Öz yeterlilik duygusuna sahip olan kişiler, bir işi tamamlama konusunda kendilerine güvenirler ve bunun için gerekli becerilere, bilgiye ve kaynaklara sahip olduklarını düşünürler. Öz yeterlilik, kişinin başarıya ulaşma arzusunu artırabilir ve zorluklarla başa çıkma yeteneğini de geliştirir.
- Öz değerlilik (Self-worth): Kişinin kendisinin kendi değeri, toplum içindeki önemi ve kabul edilebilirliği hakkındaki düşünceleri, öz değer olarak nitelendirilebilir. Kişi, kendini sevilmeye layık, değerli ve saygın hissediyorsa, yüksek bir öz değerlilik düzeyine sahiptir diyebiliriz. Öz değerlilik, kişinin kendini kabul etmesini, haklarını korumasını ve olumsuz eleştirilere karşı daha dayanıklı olmasını sağlar.
- Özgüven (Self confidence): Kişinin kendi değerlerine, yeteneklerine ve kendine olan inancını ifade eder. Öz güven sahibi kişiler kendine güvenir, yeteneklerine inanır ve zorluklarla başa çıkabilir. Kendine güven, genel bir inanç ve tutumdur ve “özsaygı, öz değerlilik ve öz yeterlilik” gibi diğer özelliklerden de etkilenir. Bununla birlikte, kendine güven aslında bunlardan daha kapsamlı bir kavramdır ve bireyin belirli alanlarda veya sorumluluklarda kendine ne kadar güvendiğini ifade eder.
Bu kavramlar birbirleriyle yakından ilişkilidir. Özsaygı, öz yeterlilik, öz değerlilik ve kendine güven duygusunun birlikte geliştirilmesi kişinin daha sağlıklı bir benlik algısı, başarı motivasyonu ve yaşam tatmini elde etmesine yardımcı olur.
Ancak özellikle, özsaygı ile özgüvenin farklı bir kavramlar olduğuna dikkat çekmekte fayda var. Kendine güven, bir kişinin hayatının belirli bir alanındaki yeteneğine ilişkin bir duygudur. Bir kişi bazı yetenekleri konusunda kendine güvenli bir tutum içinde olabilir, ancak özsaygısı düşük olabilir. Hayatın belirli bir alanında güven kazanmak, otomatik olarak özsaygıyı iyileştirmeyebilir. Ama öz saygıyı geliştirmenin özgüven üzerindeki etkisi oldukça büyüktür.
Özgüven Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Özgüven ve Özsaygının birbirini çok etkilediğini de göz önünde bulundurarak, özgüven eksikliği belirtilerini ve ve düşük özsaygı belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kendinizle ilgili negatif şeyler düşünme ve kendini çok eleştirme,
- Kendi kendiyle negatif bir şekilde dalga geçme,
- Sürekli negatif yönlerinize odaklanma ve başarılarınızı görmezden gelme,
- Olaylar ters gittiğinde kendini suçlama,
- Başkalarının sizden daha iyi olduğunu düşünme,
- Mutlu olmaya layık olmadığınızı düşünme,
- Övgüleri kabul etmeme, övgü alınca rahatsız olma,
- Başarısız olma korkusuyla zorluklar içeren aktivite ve girişimlerden kaçınma,
- Onaylanmama veya eleştirilerden aşırı derecede etkilenme,
- Üzgün, depresif, kaygılı, utangaç, öfkeli ve/veya değersiz hissetme,
Düşük Özgüvenin Sebepleri Nelerdir?
Düşük özgüven ve özsaygının nedenleri genellikle çocukluk dönemindeki deneyimlerden kaynaklanır. Eğer okulda uyum sağlayamadıysanız, ebeveynlerinizin beklentilerini karşılamakta zorlandıysanız, çocukken çok eleştirilip tenkit edildiyseniz, ihmal veya zorbalığa maruz kaldıysanız, bu tür durumlar, kişinin kendisi hakkında olumsuz temel inançlara sahip olmasına neden olabilir. Bu tür inançlar, kişinin kendisi hakkında oluşturduğu bilinç dışı inançlardır.
Gençler, özellikle de genç kızlar, sosyal medyada ve genel olarak medyada, kendi değerlerinin nasıl göründüklerine veya nasıl davrandıklarına bağlı olduğuna inanmalarına yol açan bazı gereksiz uyaranlara maruz kalabilirler. Bu durum, düşük benlik saygısına ve öz değerleri hakkında olumsuz düşüncelere yol açabilir. İdealize edilen bedensel görünümler, davranışlar, güzellik kavramı, dış görünüşe yüklenen ideal imajlar, sosyal medyanın o sahte yüzü, gençlerin bilinç dışındaki kendilik imajını oldukça zedeleyebiliyor. Okulda kötü performans göstermek veya zorbalığa uğramak da düşük benlik saygısına neden olabilir.
Mutsuz bir ilişki, bir kayıp (aşk acısı veya sevdiği birini kaybetme) veya ciddi bir hastalık gibi stresli yaşam olayları da ileride düşük özsaygıya neden olabilir.
Özgüven Nasıl Kazanılır?
- Başarılarınızın ve hayatınızda gurur duyduğunuz şeylerin listesini yapın.
- Kişisel güçlü yönlerinizi ve yeteneklerinizi kabul edin ve bunları kendinize sık sık hatırlatın.
- Kendiniz için gerçekçi hedefler belirleyin.
- Olumlu kendi kendine konuşma pratiği yapın.
- Hobilerinize zaman ayırın ve neye tutkuyla bağlı olduğunuzu öğrenmek için yeni şeyler deneyin.
- İyi olduğunuz şeyleri düşünün; güçlü yönleriniz neler?
- Hayatınızdaki küçük şeyleri kutlayın
- Küçük bir şey başardığınızda bile sırtınızı sıvazlayın
- Olumsuz düşüncenize meydan okuyun; alternatif açıklamalar arayın ve her şeyi bir perspektife oturtun
- Değiştirebileceğiniz şeyler hakkında düşünün, değiştiremeyeceğiniz şeyler için endişelenmeyin.
- Her şeyi mükemmel yapmaya çalışmayın. Mükemmellik diye bir şey yoktur. Mükemmeliyetçiliği bırakın.
- Hata yaparsanız kendinizi suçlamayı bırakın. Herkes hata yapar.
- Hoşunuza giden şeyleri yapın; sevdiğiniz şeyleri yaparken pozitif olmak çok daha kolaydır
- Seni üzmeyen, beraber vakit geçirirken mutlu ve rahat hissettiğiniz, destekleyici mizaçtaki insanlarla birlikte olun.
insanlara yardım etmek için gönüllü olun. - Egzersiz yapmak, ruh halinizi iyileştirebilir.
- Benlik saygısı oluşturmaya yardımcı olabilecek özyönetim stratejilerini öğrenmek için bir danışmanla veya klinik psikolog ile bir seans sürecine girin.
- Hipnoterapi ile bilinç dışı süreçlerinizi yeniden çerçeveleyin.
Özgüven Eksikliği Nasıl Giderilir?
Özgüven eksikliğini gidermek için öncelikle sabırlı olmak ve kendi üstünüzde çalışmaya istekli olmak gerekir. Bu bir günde olmayacaktır. Ama her yolculuk, küçük bir adımla başlar öyle değil mi? İlk olarak, kendinizi tanımak ve olduğunuz gibi kabul etmek önemlidir. Kendi kendinize uygulayabileceğiniz yöntemlerden biri olan EFT Tekniği uygulamayı öğrenmek, özgüven arttırma konusunda çok faydalı olabilir. Kendi güçlü yönlerinizi, yeteneklerinizi ve değerlerinizi listeleyerek bunları her gün okuyun. Bu egzersiz, kendinize olan inancınızı artırmanıza yardım eder. Başarılarınızı hatırlayarak geçmişteki başarılarınıza odaklanmak, özgüveninizi güçlendirmenize yardımcı olacaktır.
Bunun yanı sıra, olumsuz düşüncelerle mücadele etmek için olumlu bir iç ses geliştirmek önemlidir. Olumsuz düşüncelerinizi yakalayın, fark edin ve bunları olumlu düşüncelere dönüştürmek için ne yapabileceğiniz üzerinde düşünün. Bu konuda elbette destek de alabilirsiniz. Bilişsel Davranışçı Terapiler, bu konuda size çok yardımcı olabilir. Kendinize nazik ve destekleyici bir şekilde konuşun. Olumlu bir iç ses geliştirmek, kendinize olan güveninizi artıracak ve özgüven eksikliğinizin üstesinden gelmenize destek olacaktır.
Acele etmeyin; adım adım ilerlemek ve küçük hedefler belirlemek, önemlidir. Hangi konuda özgüven eksikliği yaşıyorsunuz, hangi konularda özgüven problemi yaşamıyorsunuz, bunları da listeleyin. Büyük hedeflere ulaşmak için küçük adımlar atarak, önce küçük şeylerde başarı hissi yaşamanıza izin verin. Merdivenin ilk basamaklarını atlayarak en üst kata çıkamayız öyle değil mi? Her seferinde bir adım…
Kendinizi geliştirmek ve yeni beceriler öğrenmek için zaman ayırın. Bu, özgüven eksikliği yaşadığınız konudaki yeteneklerinizi artırmanıza ve kendinize olan güveninizi yavaş yavaş inşa etmenize çok yardımcı olacaktır.
Hipnoz ile Özgüven Artırma
Hipnoterapi ile benlik saygısını artırmak mümkündür. Hipnozun ve otohipnozun kendine güven problemleri üzerindeki etkinliği hakkında bir çok bilimsel makale mevcuttur. Hipnoz ile özgüven yükseltme terapi süreci genellikle şu şekilde olur:
İlk adım, hipnoterapinin amacını belirlemektir. Kendine güven duygunuzu hangi alanlarında artırmak istediğinizi ve hedeflerinizi belirlemeniz önemlidir. Örneğin, sosyal etkileşimlerde daha rahat hissetmek, sunum yapma becerilerini geliştirmek, yeni bir yetenek edinirken veya herhangi bir topluluk önünde bir performans sergilerken (ki bu konuşmak olabilir, şarkı söylemek, spor performansı göstermek, karşı cinsle konuşmak ya da herhangi bir şey olabilir…), herhangi bir durumda kendinize olan güveninizi artırmak ve mükemmeliyetçiliği yenmek gibi hedefler belirleyebilirsiniz.
Hipnoterapi oturumlarının stratejileri genellikle bir hipnoterapist tarafından oluşturulur. Ancak önce sizinle probleminiz hakkında geniş bir bilgi alış verişi yapması gerekecektir. Ayrıca hipnoz hakkında geniş bilgi ile donatmalıdır. Hipnoz hakkındaki sorularınız cevaplanmalı, yanlış bilgileriniz düzeltilmelidir. Sonrasında hipnoz seanslarına geçilir.
Hipnoz seanslarında genellikle hedefe yönelik telkinler ve görselleştirme teknikleri kullanılır. Terapi sürecinde, terapist size özgüven arttırmaya yönelik olumlu telkinler ve bilinç dışında yeni kayıtlar oluşturmaya yönelik terapötik yaklaşımlar sunar. Bu telkinler, kendinize olan güveninizi artırmaya yönelik olumlu inançlar ve düşünceler içerir. Kaygı duyulan durumlar ile ilgili sistematik duyarsızlaştırma egzersizleri yaptırır. Bunun için, zihninizde olumlu bir sahne veya durumu görselleştirmeniz istenebilir. Bu teknikler, bilinç dışınızda olumlu duyguları ve kendine güveni pekiştirmeye yardımcı olur.
Özgüven için hipnoz çalışmaları sadece seansta değil, seans sonrasında da yapmanız gereken bazı ev ödevleri içerebilir. Benlik saygısını güçlendirme egzersizleri, terapi sürecinizin bir parçası olacaktır. Hipnoterapi oturumları dışında, terapistiniz size özgüveninizi güçlendirmeye yönelik egzersizler ve içsel çalışmalar öğretecektir. Bunlar; olumlu bir iç konuşma geliştirme, geçmiş başarıları hatırlama, kendine mektup yazma gibi teknikler ve egzersizler olabilir. Bu çalışmalar, özgüveninizi günlük hayatta güçlendirmeniz ve sürdürmeniz için size günlük hayatınızda kullanabileceğiniz işlevsel ve yararlı araçlar sağlar.
Hipnoterapi süreci bununla sınırlı kalmaz. Süreç, bireysel ihtiyaçlarınıza ve terapistinizin yaklaşımına bağlı olarak her kişi için farklı stratejiler içerebilir. Zira her kişi farklıdır. Her kişinin özgüven eksikliğinin psikolojik ve bilinç dışı bileşenleri, kendine özgüdür. Uzman bir terapist, hipnozla özgüvenin artırmak için sizin de iş birliğinizle size uygun olan en etkili teknikleri kullanacak ve size bu yolculuğunuzda rehberlik edecektir.
Benlik saygısının artması kimi için biraz zaman alabilir, kimi için ise çok daha hızlı olabilir. Terapistinizle işbirliği içinde düzenli ve disiplinli bir çalışma ile terapilerden olumlu sonuçlar elde etmek gayet mümkündür.
